اثر تاریخ کاشت و شیوه کاشت مستقیم و نشایی بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه کلزا در شرایط اهواز

کشت مستقیم کلزا بعد از محصولات تابستانه به واسطه سبز شدن غیریکنواخت نتیجه مطلوبی ندارد. این طرح با هدف مقایسه کشت مستقیم و نشایی کلزا هیبرید هایولا308 طی دو سال زراعی 82-1381 و 83-1382 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجراء گردید. پنج تاریخ کاشت 20/8 ، 30/8 ، 10/9 ، 20/9 و 30/9 در کرت‌های افقی و دو روش کاشت مستقیم و نشایی، در کرت‌های عمودی طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی به روش استریپ پلات مقایسه گردید. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که 40 روز تأخیر در کاشت، فاصله بین اولین و آخرین تاریخ کاشت، موجب شد که متوسط فاصله زمانی کاشت تا جوانه‌زنی یا بازیافت نشاء‌ها 5/3 روز افزایش، طول دوره گلدهی و رسیدگی 4/11 و 0/33 روز، تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین 9/35 و 7/2 عدد، عملکرد دانه و روغن 8/1762 و 4/938 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. کشت نشایی 9/1 روز طول دوره گلدهی، 2/57 عدد تعداد خورجین در بوته و 4/1 عدد تعداد دانه در خورجین، 0/492 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه و 6/162 کیلوگرم عملکرد روغن در هکتار را افزایش داد. اثرات متقابل تاریخ کاشت و روش کاشت نشان داد که اختلاف بین صفات ذکر شده در دو روش کاشت مستقیم و نشایی به خصوص در کشت‌های دیرهنگام بیشتر است. متوسط دو سال عملکرد دانه و روغن در کلیه تاریخ‌های کاشت در کشت مستقیم معادل 0/2329 و 7/808 کیلوگرم در هکتار و در کشت نشایی به ترتیب معادل 9/2817 و 7/984 کیلوگرم در هکتار بود. در مجموع، کشت مستقیم کلزا در دامنه 20 آبان لغایت 10 آذر قابل توصیه است و در صورت ضرورت و از بین رفتن بخش‌هایی از مزرعه بر اثر عوامل غیرقابل پیش‌بینی اگر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد، کشت نشایی کلزا در دامنه 10 آذر لغایت 30 آذر در منطقه جنوب خوزستان توصیه می‌گردد. همچنین کشت نشایی کلزا برای ترمیم نقاط آسیب دیده مزرعه نیز کاربرد دارد.